ÇOCUKLAR İÇİN SINIRLARIN ÖNEMİ

ÇOCUKLAR İÇİN SINIRLARIN ÖNEMİ

Çocuklar için sınırların önemi: Sınır koyma çocukların özgürlüklerini kısıtlamak gibi görünse de aslında sınırlar yoluyla çocukların özgürlük alanları belirlenmekte, çocukların kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlamakta, bilinmezlikten kaynaklanan kaygı ve korkuları giderilmektedir. Çocuklar sınırlara ihtiyaç duyarlar ve bu sayede belirlenmiş bir dünyada kendilerini daha güvende hissederler. Ayrıca çocuklar sınırların varlığının farkına vardıklarında diğerlerinin alanlarına da saygı gösterirler ve böylece sosyal ilişkileri güçlenmiş olur.

Anne babanın koyduğu kurallarda tutarlığın önemi: Anne baba çocuğun uygun olmayan bir isteğine birkaç kez ''hayır'' dedikten sonra pes edip ''evet'' diyor ve izin veriyorsa, çocuk ısrar etmenin işe yaradığını öğrenecektir. Hayır dediğimizde çocuk mızmızlandığında, bağırıp çağırdığında, kendine veya çevreye zarar verdiğinde, pazarlık edip bir daha yapmayacağına söz verdirip, pes edip geri adım atarsak, çocuğu bu olumsuz davranışları için fark etmeden ödüllendirmiş ve bu olumsuz davranışların pekişmesine neden oluruz. Bundan sonra çocuk her hayır dediğimiz davranışta daha önce işine yarayan bu yöntemleri deneyecektir.

Bazen de anne baba çok yorgun olduğu ve çocukla uğraşacak enerjisi yoksa sorun çıkmasın diye bazen kuraların bozulmasına izin verir. Özellikle de misafirlikte, sokakta, alışverişte, çevrede başkaları varsa, anne baba başkalarının yanında rezil olmamak adına, daha önceden hayır dedikleri şeylere izin verebilirler. Çocuklar bu durumu çok küçükken bile çözer ve başkalarını yanın da daha da tutturur. Eğer çocuğumuzun koyduğumuz kurallara uymasını istiyorsak, konulan kuralların laf olsun diye değil, gerçekten çocuğun yararı için gerekli olup olmadığına inanılarak konulması ve ortama şartlara bizim ruh halimize göre değişmemesi gereklidir.

Anne ve babanın çocuğun hayatındaki diğer kişilerin de kurallar konusunda işbirliği yapması çok önemlidir. Anne babalar farklı kişilik özellikleri ve farklı kişilik özelliklerine sahip olduğu için sorunlar karşısındaki tepkileri de farklı olması doğaldır. Ancak bu farkı en aza indirmek çocukların yanında kurallar konusunda tartışmamak kurallar konusunda daha önceden konuşup birlikte karar almak ve uygulamak önemlidir. Annenin koyduğu bir kurala baba ''bırak yapsın, yapsa ne olacak derse veya anneanne dede ''çocuğu ağlatmayın bizim evimizde bugünlük yapıversin'' derse çocuklar kuralları öğrenemez ancak kuralları nasıl bozabileceklerini öğrenir.

Kuralları koymamız kadar bunlara bizim ne kadar uyduğumuz da önemlidir. Çünkü çocuklar söylediklerimizden çok yaptıklarımızı örnek alır ve uygular. Çocuğunun çok bilgisayarda oyun oynamamasını ders çalışmasını, kitap okumasını isteyen bir anne baba, sürekli tv de dizi izliyor veya akşamları bilgisayar başında zaman geçiriyorsa çocuğa bu konuda kural koyamaz veya uygulatamaz.

Neler yapmalıyız?

Çocuğunuz kurallara uymak istemediğinde, ağlama tepkisi gibi istenmeyen tepkiler verdiğinde kuralı kaldırmayınız. Kurala uymadığı için de ona ceza vermek yerine alternatif yöntemleri kullanınız. Örneğin ara vermek gibi. Ara verme yönteminde çocuk istenmeyen davranış sergilediğinde önceden belirlenen bir bekleme noktasına giderek yaptığı üzerinde 10 dk. düşünmesi istenir. Bu bekleme noktası evin içinde bir kapının önü, halının üstü gibi bir yer olabilir. Fakat bu nokta sabit olmalıdır. Çocuk istenmeyen davranışı yaptığında 10 dk. boyunca bu noktadan ayrılmaması gerekir. Süre dolduğunda kurallara uygun bir biçimde oynamaya devam edebileceği söylenir.

Ayrıca çocuğun sürekli olarak sergilediği bir istenmeyen davranış varsa örneğin sürekli tablet oynamak gibi. Bu gibi durumlarda çocukla onun için resmi sayılabilecek bir anlaşma yapılmalıdır. Bir kağıda anlaşma maddeleri yazılmalıdır. Örneğin cumartesi pazar birer saat tablet oynamak gibi. Bu anlaşmanın altına imza atılır. Çocuktan da kendi simgesini koyması istenir. Bu anlaşma evin görünür bir köşesine asılır. Çocuk anlaşmayı çiğnemek isteğinde anlaşmanın yanına götürülerek kurallar ona hatırlatılır.

Diğer bir yöntem ise simgesel yollarla pekiştirmedir. Bu yöntemde çocuk istendik davranışı yaptığında sembolik bir ödül alır. Örneğin bir kağıda 5 tane yıldız çizin. Çocuk yapılması istenen davranışı her yaptığında bir yıldızı birlikte boyayın. Boyama nedeninizin de çocuğun istenilen davranışı sergilediği için olduğunu çocuğa açık bir şekilde anlatın. 5 yıldızı tamamladığında çocuğu istediği bir aktiviteyle ödüllendirin. 5yıldızın ödül getireceğini ona anlatın.

Çocuğunuz örneğin bir yemek yemeyi istemiyor, bunun içn ağlıyor. Böyle bir durumda eğer ıspanağını yersen, 1 saat çizgi film izleyebilirsin gibi bir anlaşma yapabilirsiniz. Yani çocuğunuzun istemediği bir davranışı yaptırmak için onu istediği bir davranışla ödüllendirin.

Çocuklarınızdan olan beklentileriniz makul olmalıdır. Kural koymadan önce kendim ve çocuğum için bu kuralı neden koymak istiyorum sorusunu kendinize sormalısınız.

Çocuğumuzun ağlama, mızıldama ve öfke nöbetleri karşısında pes ederek isteklerini bu şekilde yaptırabileceklerini öğretmemelisiniz.

Her istek ve ihtiyacının hemen karşılanmayabileceğini göstermelisiniz

Başkalarının da istek ve ihtiyaçları olabileceğini ve bunların kendi istek ve ihtiyaçlarından önce gelebileceğini öğretmelisiniz.

Adil ve tutarlı sınırlar koyun. Düzenli ve kuralları olan bir çevrede yetiştirmek, onlardan beklenilenleri toplum içinde nasıl davranması gerektiğini öğrenmesi çocuğun hayata hazırlanması açısından önemlidir.

Çocuklarımıza sevgimizi pahalı oyuncaklar alarak, her istediğini yaparak değil, onlarla birebir kaliteli zaman geçirerek göstermeliyiz

Yaptıklarımızla, sözlerimiz ve verdiğimiz mesajlar örtüşmelidir.

Sözlü mesajlarımız açık ve net olmalıdır. Gerektiğinde kısa kısa yönergelerle çocuklarımızı yönlendirebiliriz.

Anne ve babanın davranışları da birbiriyle tutumlu olmalıdır. Çocukta dengesizlik yaratılmamalıdır.

Çocuğun ev içinde sadece kendisinin değil, diğer aile bireylerinin de uyması gereken kurallar olduğu fark etmesini sağlamalıyız.

Çocuğun sorumluluk duygusunu kazanabilmesi için onun yaşına uygun sorumluluklar vermeliyiz ( oyuncaklarını kendisinin toplaması, sofra hazırlanırken yardımcı olması gibi..). Kurallara uymadığında ne olacağı konusunda çocuk bilgilendirilmelidir.   

Kaynak: http://hedipanaokulu.meb.k12.tr/icerikler/velibultenicocuklaricinsinirlarinonemi_10063516.html